Nieuwe boek ‘Bruier achternoa’ van Chris Kiel uit Warffum gepresenteerd

Zaterdagmiddag 14 december werd Bruier achternoa van Chris Kiel uit Warffum gepresenteerd in het Schathoes bij Menkemaborg in Uithuizen. Dit is het Begnustegersbouk 2019 van stichting Grunneger Bouk.

Bij de presentatie van zijn Groningstalige roman Bruier achternoa introduceerde schrijver Chris Kiel (75) uit Warffum de 90-jarige mevrouw Bossema als de eerste vrouw die een belangrijke rol in zijn leven speelde.

Zij was het die als ‘juffrouw Lutjeboer’ de jonge Chris Kiel in Onstwedde leerde lezen en schrijven. In het Nederlands. Gronings leerde hij, net als veel anderen, alleen spreken.

Met het lezen is het allemaal begonnen voor de schrijver. “Het is niet overdreven om te stellen dat juffrouw Lutjeboer aan de basis van mijn kennis heeft gestaan.” Dat het eerste exemplaar van Bruier achternoa werd uitgereikt aan Gerda Bossema was dan ook niet meer dan logisch.

Dagblad van het Noorden Streektaalprijs
De twee vonden elkaar terug nadat Kiel in 2014 de Dagblad van het Noorden Streektaalprijs won voor zijn verhalenbundel Weerzain. Die prijs werd uitgereikt in De Winsinghhof in Roden, destijds de woonplaats van Gerda Bossema. Toen zij vernam ze dat een oud-leerling van haar een prijs had gewonnen die in haar woonplaats was uitgereikt, speet het haar dat ze daar niet bij was geweest.

Het was wel de aanleiding voor herstel van het contact. “Chris was een mooi, laif en leergierig jonkje,” herinnert ‘juffrouw Lutjeboer’ zich.

Begunstegersbouk
Weerzain was ook het Begunstegersbouk 2014 van stichting Grunneger Bouk. Dit boek krijgen abonnees van het tijdschrift Toal en Taiken samen met het laatste nummer van een jaargang thuisgestuurd. Voor 2019 is schrijver Kiel dus opnieuw de eer ten deel gevallen auteur van het Begunstersbouk te mogen zijn.

Schrijven in het Gronings
Het was voor Kiel niet vanzelfsprekend om in het Gronings te schrijven. Hij gebruikte jarenlang het Gronings alleen om te spreken en schakelde over naar het Nederlands als hij schreef óf als hij iets had te melden over gewichtige zaken. In zijn laatste jaar op de Kweekschool in Emmen werd hij echter blij verrast toen zijn leraar Nederlands een verhaal in het Gronings voorlas: De eerste Grunneger van Duut van Goor. Hierdoor leerde de toekomstig schrijver dat het Gronings zich ook leende voor het schrijven van literatuur.

Nadat hij in 2006 afscheid nam als leraar Nederlands aan het Alfacollege in Groningen, beproefde hij zijn pen in de streektaal. En met succes. Al zal hij nooit een veelschrijver worden, daarvoor vindt Kiel taalgebruik, ‘ik schrijf het ABG, Algemain Beschoafd Grunnegers’, en opbouw te belangrijk.