Interview met Karin Sjoukes van Landschapsbeheer Friesland

‘Terpen- en wierdenland, een verhaal in ontwikkeling’ is van start. In 2014 werd het project door het Waddenfonds gehonoreerd, waarna de eerste informatieavonden konden plaatvinden. Landschapsbeheer Friesland en Groningen coördineren dit deel van het project.

Uiteindelijk doel: het verhaal van het bijzondere terpen- en wierdenland voor het voetlicht brengen, versterken én beleefbaar maken. Dit in nauwe samenwerking met de bewoners.

“Een leuk en spannend proces”, zegt Karin Sjoukes, Sr. projectleider van Landschapsbeheer Friesland. “Iedere terp en wierde heeft zijn eigen verhaal. Een verhaal dat we in de meeste gevallen maar deels kennen. Samen met bewoners en partnerorganisaties gaan we dit ontrafelen. Zo weten we bijvoorbeeld het nodige van de ‘handelsterp’ Hallum en de ‘koningsterp’ van Wijnaldum, maar bevindt nog evenveel informatie zich ‘onder water’. We merken dat inwoners benieuwd zijn welke rol hun terpdorp gespeeld heeft sinds de jaartelling. Het leeft.”

Zes dorpen, drie stappen

Tijdens de eerste fase van 3,5 jaar worden in drie stappen de karakteristieken van zes terp- en wierdedorpen hersteld en versterkt. In Fryslân gaat het om Wijnaldum, Firdgum en Hallum. In Groningen om Warffum, Ulrum en Godlinze. Stap 1 legt ‘het verhaal’ van de terp/wierde bloot. Hiervoor doen bewoners, dorps- en lokale historische verenigingen, samen met de Rijksuniversiteit Groningen, (archeologisch) onderzoek naar de landschappelijke geschiedenis. Tegelijkertijd krijgt een ‘dorpsgerichte aanpak’ (stap 2) vorm. Afsluitend vindt het daadwerkelijke herstellen en versterken plaats (stap 3).

Start in Firdgum, Wijnaldum en Ulrum

Het project start in het Friese Firdgum en Wijnaldum en het Groningse Ulrum. “Hier hebben we nu informatieavonden gehouden. Daarop hebben we in ieder dorp een werkgroep samengesteld, bestaande uit bewoners, amateur- en professionele onderzoekers. Halverwege 2015 is het onderzoek in deze dorpen klaar. De verzamelde informatie van alle zes dorpen wordt uiteindelijk ontsloten in een digitale dorpsatlas en vormt de basis voor het integrale terpen- en wierdenverhaal. De thematiek van dit verhaal is tweeledig. Enerzijds belicht het de rol van de Friese koningen, de handel en de internationale betrekkingen. Anderzijds het dagelijks leven op een terp/wierde in relatie met het omringende landschap”, legt Sjoukes uit.

Dorpen versterken

Welke maatregelen de karakteristieken van elke terp en wierde uiteindelijk versterken, hangt af van het onderzoek. Maar ideeën zijn er al wel. “Denk in Firdgum aan het verbeteren van de dorpsentree, een goede koppeling aan fiets- en wandelnetwerken en het aantrekkelijker maken van het aanbod aan archeologisch en cultuurhistorisch erfgoed.” Ook voor ‘dubbelwierde’ Ulrum staan al diverse mogelijke versterkingen op papier. “Zoals het realiseren van zichtlijnen of een facelift van de hoofdstraat”, aldus Sjoukes. “Zeker is dat in 2018 de eerste zes waddenpareltjes schitteren als nooit tevoren en er een stevig fundament ligt voor een nieuwe reeks dorpen.”