De bijzondere avondmaalsbeker van Warffum

Na de reformatie in de zestiende eeuw kwam de nadruk in protestantse kerken op eenvoud te liggen. Lange tijd benadrukten onderzoekers de volledige breuk van het protestantisme met de overdaad van het katholicisme. Maar het wordt steeds duidelijk dat er in kerken ook veel hetzelfde bleef. Veel zaken, zoals altaren, beelden en schilderijen verdwenen wel uit voormalige katholieke kerken, omdat deze aanstootgevend waren voor protestanten. Toch kwamen er al snel weer zilveren gebruiksvoorwerpen om de hoek kijken. Ook in Friese kerken staan nog veel zilveren bekers, kannen, borden, offervazen, doopschalen en doopkannen.

Dat er nog steeds zilver werd gebruikt blijkt bijvoorbeeld bij de avondmaalsbeker in Warffum uit 1596. Deze avondmaalsbeker markeert op bijzondere wijze de overgang naar de reformatie, wat twee jaar eerder was doorgevoerd in Groningen. De beker dateert van kort na het moment dat de kerk van Warffum in gebruik was genomen voor protestantse kerkdiensten. Op de onderzijde van de beker staat in het Latijn: ‘De kerk van Warffum is voor het eerst gereformeerd ten tijde van Wibrand Georgi in het jaar 1595.’ In het kerkarchief is nog een kwitantie bewaard gebleven. Hieruit blijkt dat de kerkvoogd een vergulde zilveren kelk en een pateen (een schijfje dat op een miskelk past) naar de zilversmid Jurjen Muntinck bracht om er een avondmaalsbeker van te maken. Het katholiek zilver werd dus omgesmolten tot protestants zilver.

Lees het hele verhaal over protestants zilver in Friese kerken in het Friesch Dagblad.