Startbijeenkomst Terpen- en Wierdenland (12 maart)

Op 12 maart ging in Museum Wierdenland (Ezinge) het project ‘Terpen- en Wierdenland, een verhaal in ontwikkeling’ officieel van start. Betrokken dorpsbewoners, wetenschappers, landschapsorganisaties en overheden vertelden hoe ze samenwerken aan een nieuw perspectief voor het unieke terpen- en wierdenland langs werelderfgoed Waddenzee. Maar het grootste deel van de middag vond buiten – op en rondom de prachtige wierde van Ezinge – plaats.

Het unieke terp- en wierdeerfgoed staat onder druk. De eeuwenoude heuvels verdwijnen door erosie, intensivering van de landbouw en uitbreiding van wegen en bebouwing. Ook bijbehorende kenmerkende elementen, zoals de typisch verkavelingstructuur, worden aangetast. Het is ons oudste cultuurlandschap (ca. 500 voor de jaartelling tot 1200 erna), maar de betekenis ervan en de onderlinge samenhang lijken uit ons collectieve geheugen verdwenen. Dat verhaal willen we weer tot leven brengen, het unieke verhaal van elk terp- of wierdedorp, maar ook de bovenliggende verhaal van een zeevarend volk dat intensief handel dreef met de landen rond de Noord- en Oostzee en dat vroeger het dichtstbevolkte gebied in Noord-Europa was.

Het programma

14.00 uur: Na de inloop heette dagvoorzitter Daniëlle Lokin, directeur Museum Wierdenland, de aanwezigen welkom en gaf zij een korte uitleg van het programma. Gedeputeerde Henk Staghouwer verzorgde daarna de officiële inleiding.

14.25 uur: Gilles de Langen, bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en provinciaal archeoloog bij de provincie Fryslân, vertelde over het unieke landschap dat zich uitstrekt langs Werelderfgoed Waddenzee en bekend is als terpen- en wierdenland. Het bestaat uit een aaneenschakeling van voormalige kwelders en oude zeearmen. De Waddenzee en dit oude cultuurlandschap worden nu van elkaar gescheiden door de moderne Deltadijk, maar zijn in oorsprong nauw aan elkaar verbonden. Ze liepen vóór de dijkbouw direct in elkaar over. Aan de hand van drie begrippenparen (mens & milieu, boer & koning en verleden & toekomst) werd kort uitgelegd welk bijzonder verhaal het terpen- en wierdenland te vertellen heeft. Ook liet hij zien waarom archeologie onmisbaar is voor ontwikkeling van het verhaal van de oudste waarden van de Noord-Nederlandse kustlanden.

14.40 uur: Theo Spek, hoogleraar Landschapsgeschiedenis en hoofd Kenniscentrum Landschap RUG vertelde over zijn vakgebied waarin historie, geografie, archeologie, naamkunde en ecologie met elkaar verbonden zijn. Ook liet hij een aantal resultaten zien van het landschapsonderzoek tot aan 12 maart.

14.55 uur: Dagvoorzitter Daniëlle Lokin legde kort uit wat de bedoeling is van de rest van het middagprogramma (gevarieerde rondgang door wierdedorp Ezinge).

15.00 – 16.30 uur: Drie groepen volgden ieder hun eigen verhalenroute door het dorp Ezinge; iedere groep deed aan de hand van een dorpsgids drie locaties aan:

A: De wierde van Ezinge, waar het verhaal verteld werd van de beroemde archeoloog prof. Albert van Giffen. Lopend van het museum naar de wierde werden tal van bijzondere verhalen en anekdotes uit de doeken gedaan.

B: De 13de eeuwse zaalkerk van Ezinge, waar prachtige muziek en een lekenpreek ten gehore kwam.

C: In het museum konden deelnemers op eigen gelegenheid langs verschillende presentaties en workshops: filmzaal met documentaire, presentatie aanpak van dorp Ulrum, presentatie archeologie Firdgum, presentatie verhaal Wijnaldum Daarnaast konden bezoekers de vaste tentoonstelling, een documentaire en foto’s bekijken.

16.30 uur: Karin Sjoukes, Sr. projectleider Landschapsbeheer Friesland, blikte terug op de dag en schetste de (voorlopige) conclusies en het toekomstbeeld van de dorpenaanpak. Ook interviewde ze betrokken bewoners en onthulde men samen het logo van Terpen- en Wierdenland, een verhaal in ontwikkeling.

Na afloop was het tijd voor muziek en werd er geproost op een geslaagde dag!

 

Foto’s: Egbert Euser